کد مطلب:48225 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:7

گنجینه پرسمان » قرآن

قرآن كريم در مورد انجام وظايف چه ميفرمايد؟

1. قرآن كريم انسان را موجودي متعهد و مسئول معرفي كرده كه بر اساس اين مسئوليت از او بازخواست خواهد شد: وَ لاَتَقْفُ مَا لَيْسَ لَكَ بِهِي عِلْمٌ إِنَّ السَّمْعَ وَ الْبَصَرَ وَ الْفُؤَادَ كُلُّ أُوْلَغكَ كَانَ عَنْهُ مَسْ ?‹ُولاً;(اسرأ،36) گوش و چشم و دل، همه مسئولند. مسئول بودن، نشان از وظيفه داشتن او در قبال اموري است; از همين رو، انسان در نهان و آشكار، خود را ملزم به رعايت و انجام وظيفه ميبيند كه برخي از آن امور ريشه در فطرت و نهاد او دارد.

2. در عرصه حيات، مهمّ شناخت و انجام صحيح وظيفه است و از طرفي، قرآن كريم، كتاب قانون ميباشد و قانون در واقع شرح وظايف هر انساني است; پس ميتوان گفت: سراسر قرآن شرح وظايف آدمي است. كليه بايدها و نبايدها كه همان انجام واجبات و ترك محرمات است، مهمترين وظيفه انسان است كه در قرآن كريم به كليات و برخي از جزئيات آن تصريح شده. سفارش اكيد قرآن به تقواي الهي را ميتوان مرتبط به همين موضوع دانست، چرا كه تقوا چيزي جز مراقبت در انجام وظيفه نيست. خداوند ميفرمايد: سفارش اكيد و جامع ما به پيروان همة اديان اين بوده است كه به وظيفهاي كه بر عهدة آنهاست عمل كنند (تقوا) (نسأ،131) و نيز ميفرمايد: تقواي الهي را به طور كامل رعايت كنيد.(آلعمران،12) همچنين تمامي آزمايشهاي الهي، در واقع براي روشن شدن ميزان عمل به وظيفه است.

3. از آنجا كه انسان در اين جهان، داراي سه گونه ارتباطات; ارتباطي با خالق و ارتباطي با خلق خداو ديگر ارتباط انسان با خويشتن است و به همين جهت سه نوع وظيفه در مقابل هر يك را داراست كه قرآن كريم به روشني در هر مقامي سخن دارد; مثلاً بخشي از وظيفه او در قبال خلق خداوند چنين است: نسبت به پدر و مادر احسان و نيكي به او را در رديف توحيد خود قرار داده; ]ر.ك: (اسرأ،24); (نسأ، 36); (انعام، 151)[ نسبت به وظايف او در خانواده ميفرمايد: زنان لباس شما هستند و شما لباس آنها (هر دو زينت هم و سبب حفظ يكديگر). از طرفي نفقة خانواده را بر عهدة مرد ميداند ](نسأ،34)[. و از جانبي وظيفه او را دور نگه داشتن خود و خانوادهاش از آتش فساد ميداند.](تحريم،6)[ نسبت به وظيفه او در قبال خويشان و بستگان، در چندين آيه فرمان به صله ارحام داده و قطع ارتباط با آنان را از موجبات دوري و لعنت خداوند بيان فرموده ](نسأ،1); (الرعد، 19ـ21)[ و يا در زمينه وظايف عبادي او، فرمان به نماز و روزه، زكات، حج، جهاد و همچنين نهي از محرمات را داده و نسبت به وظيفه اعتقادي انسان كه مهمترين وظيفه اوست و هدايت آدمي بسته به آن است، ايمان به خداوند و وحدانيت او، و ايمان به كتب آسماني انبيأ الهي و اعتقاد به جهان آخرت (معاد) را بيان ميكند، همچنين نسبت به وظايف سياسي فرمانهايي دارد كه پرداختن به آنها خارج از اين پاسخ نامه است.

4. در قرآن كريم، نمونههاي فراواني از وظيفهشناسي و تلاش مستمر در انجام وظيفه توسط انبيأ الهي نيز بيان شده، كه خود نشانگر اهميت به انجام رسالت و وظيفه است، مثلاً حضرت نوحغ در انجام رسالت خويش 950 سال تلاش مينمايد. ](عنكبوت،14)[ و يا رسول گرامي اسلامچنان در انجام رسالت خويش جانفشاني ميكرد كه خداوند در توصيف حضرتش ميفرمايد: لَقَدْ جَآءَكُمْ رَسُولٌ مِّنْ أَنفُسِكُمْ عَزِيزٌ عَلَيْهِ مَا عَنِتُّمْ حَرِيصٌ عَلَيْكُم;(توبه،128) به يقين رسولي از خود شما به سويتان آمد كه رنجهاي شما بر او سخت است و اصرار بر هدايت شما دارد.

5. در احاديث اهلبيت:، روايات فراواني در اهميت انجام به وظايف (فرائض) و فضايلي كه براي عاملين آن ميباشد، بيان شده است.(ر.ك: ميزان الحكمه، محمد محمدي ري شهري، ترجمه حميد رضا شيخي، ج 10، ص 4588ـ4595، دارالحديث.) در روايتي از امام عليدر معناي آيهي و سارعوا الي مغفرة ميخوانيم: سارعوا إلي أدأ الفرائض; بشتابيد به سوي انجام فرائض.(تفسير نورالثقلين، ابن جمعة حويزي، ج 1، ص 389، ح 354، اسماعيليان.)